I. ĐỊNH NGHĨA

- Là rối loạn chức năng của đại tràng.

- Trước đây, nhiều tên gọi: viêm đại tràng co thắt, bệnh đại tràng thần kinh, co thắt đại tràng.

II. CHẨN ĐOÁN:

1. TRƯỜNG HỢP Ở PHÒNG KHÁM, CHƯA CÓ CÁC CẬN LÂM SÀNG: Phải thỏa mãn đủ cả 02 điều kiện sau:

- Không có dấu hiệu báo động.

- Phù hợp tiêu chuẩn ROME III

TIÊU CHUẨN ROME III

- Trong 3 tháng qua có ít nhất 3 ngày/ tháng, bệnh nhân có đau hoặc khó chịu ở bụng kèm theo ít nhất 2 trong 3 dấu hiệu:

 + Cải thiện sau đi cầu

 + Khởi phát kèm thay đổi số lần đi cầu.

 + Khởi phát kèm thay đổi hình dạng, tính chất của phân

- Triệu chứng khởi phát ít nhất 6 tháng

DẤU HIỆU BÁO ĐỘNG

2. NẾU KHÔNG THỎA MÃN 2 ĐIỀU KIỆN NÊU TRÊN: Ta phải dựa vào Lâm sàng và kết hợp xét nghiệm cận lâm sàng

a. BIỂU HIỆN LÂM SÀNG: Có thể có các dấu hiệu sau đây

- Đau bụng/ khó chịu ở bụng

- Tiêu chảy: thường gặp

- Táo bón: đi cầu <3 lần/ tuần

- Táo bón/ xen kẽ tiêu chảy.

- Chướng bụng

- Cảm giác đi cầu không biết

b. CẬN LÂM  SÀNG : Phải có đầy đủ các xét nghiệm sau đây

- Xét nghiệm máu: CTM, VS, ĐƯỜNG, TSH, ION ĐỒ: Bình thường

- Xét nghiệm phân: Máu ẩn/ phân (-), KSTĐR (-)

- XQ ĐẠI TRÀNG/ SOI ĐẠI TRÀNG : Bình thường.

III. ĐIỀU TRỊ:

1. NGUYÊN TẮC CHUNG:

- Tập trung vào các triệu chứng nổi trội là biện pháp hợp lý và hữu ích

- Việc điều trị có thể không làm dứt hẳn triệu chứng nhưng sẽ cải thiện chất lượng cuộc sống tốt hơn

- Tạo mối quan hệ tốt giữa thầy thuốc và bệnh nhân

2. ĐIỀU TRỊ KHÔNG DÙNG THUỐC:

- Giải thích trấn an bệnh nhân.

- Tâm lý liệu pháp, thư giãn.

- Chế độ ăn uống:

+ Cần kiêng: đồ béo, đồ sống, rau tươi, RƯỢU

+ Hiệu quả: 10 – 60% số trường hợp.

3. ĐIỀU TRỊ BẰNG THUỐC:

a. THUỐC TÁC ĐỘNG NHU ĐỘNG RUỘT: giảm triệu chứng đau bụng, có thể dùng 01 trong 02 nhóm thuốc sau:

- Ức chế phó giao cảm:

+ ATROPINE: Chỉ có dạng chích

+ Dẩn xuất Atropine: Hyoscin (Buscopan 10mg) 1v x 3 (u)

+ Tác dụng phụ: tương tự Atropine

+ CCĐ :Bí tiểu, Glaucoma.

b. GIÃN CƠ TRƠN:

+ Ít tác dụng phụ, không có chống chỉ định

+ Spasmaverin, Alverin (Meteospasmyl), Drotaverin(Nospa), Mebeverin (Duspatalin)….

+ Trimebutine (Debridat) : Điều hòa nhu động ruột

+ Liều dùng : 1-2 viên x 2-3 lần /ngày (u)

c. THUỐC GIẢM TIÊU CHẢY:

- Loperamide (Imodium): 1v x 2-3 lần/ ngày

- Bảo vệ niêm mạc ruột

+Than hoạt (CARBOGAST, CARBOTRIM) 2 viên x 2-3 lần/ ngày

+ Đất sét (Smecta, Actapulgite): 1 gói x 2-3 lần/ ngày

- Probiotics : Lactobaccillus acidophilus, Bacillus clausii, Bacillus subtilis…

d. THUỐC NHUẬN TRƯỜNG THẨM  THẤU: giảm triệu chứng táo bón.

- Đường: Sorbitol, Lactalose (Duphalac) 1gói x 2-3 lần/ ngày

- Cao phân tử: Macrogol (FORLAX) 1 gói x 1-3 lần/ ngày

- Thuốc tác dụng lên thụ thể 5- HT: Alosetron, Tegaserod…

e. THUỐC GIẢM LO ÂU – AN THẦN.

+ Hiệu quả khi bệnh nhân quá lo âu, stress, căng thẳng.

+ Thường dùng  Benzodiazepine (Bromazepam, Diazepam )

+ Hoặc Sulpiride 50 mg:1v x 2-3 lần/ ngày, Levosulpiride 25mg 2-3v/ ngày.

+ Chống trầm cảm liều thấp : Amitriptylin, Doxepin, Tianeptin …