I. ĐẠI CƯƠNG
- Hội chứng đau bụng dưới có các triệu chứng như: tiết dịch âm đạo, đau, chảy máu khi giao hợp và sốt.
- Tất cả các phụ nữ có hoạt động tình dục bị đau bụng dưới cần phải đánh giá cẩn thận để tìm các dấu hiệu viêm tiểu khung. Đau bụng dưới do lậu cầu, Chlamydia có nguy cô dẫn đến vô sinh.
- Tuy nhiên đau bụng dưới có thể do một số bệnh cấp cứu ngoại khoa và sản phụ khoa, do đó cần được khám xét cẩn thận để có chẩn đoán và chỉ định điều trị đúng.
II. TRIỆU CHỨNG, NGUYÊN NHÂN
1. Tính chất đau;
- Đau có thể cấp tính hoặc mạn tính.
- Đau cấp tính: cần loại trừ cấp cứu ngoại khoa hoặc sản phụ khoa như: viêm ruôt thừa, nang buồng trứng xoắn, thai ngoài tử cung, lạc nội mạc tử cung vỡ….
- Đau mạn tính: không theo chu kỳ, thường liện quan viêm tiểu khung, viêm phần phụ.
2. Nguyên nhân gây đau bụng dưới liên quan đến viêm tiểu khung:
- Lậu cầu khuẩn.
- Chlamydia trachomatis.
- Vi khuẩn kỵ khí, vi khuẩn Gram âm và liên cầu.
3. Triệu chứng lâm sàng:
- Đau bụng dưới liên tục hoặc gián đoạn, nhẹ hoặc nặng,
- Đau, chảy máu khi giao hợp.
- Tăng tiết dịch âm đạo.
- Có thể sốt hoặc thân nhiệt bình thường.
- Tuy nhiên các dấu hiệu lâm sàng của viêm tiểu khung thay đổi và có thể không rõ ràng.
4. Khai thác tiền sử và bệnh sử:
Chú ý đến chu kỳ kinh nguyệt, biện pháp tránh thai đang sử dụng, thai nghén.
5. Khám lâm sàng:
- Tiết dịch mủ/ nhầy âm đạo cổ tử cung.
- Khám hai tay để xác định kích thước tử cung, đau khi di động của cổ tử cung và các tình trạng của phần phụ, có máu ra hay không.
- Xác định xem có một hoặc hai vòi trứng sưng to hay cứng, có khối đau nhạy cảm ở hố chậu, có phản ứng thành bụng hoặc đau nhạy cảm thành bụng không.
6. Cận lầm sàng:
- Siêu âm
- Công thức máu, VS.
- Nhuộm gram dịch cổ tử cung và âm đạo.
- Test thai nghén.
III. CHẨN ĐOÁN
1. Chẩn đoán phân biệt:
Trước hết cần chẩn đoán phân biệt với các cấp cứu ngoại khoa và sản khoa như:
- Viêm ruột thừa cấp
- Tắc ruột
- U nang buồng trứng xoắn
- Thai ngoài tử cung
- Các nguyeân nhân khác
2. Chẩn đoán viêm tiểu khung dựa vào các triệu chứng sau:
- Có thể sốt
- Tiết dịch nhiều nhất là dịch nhầy mủ ở cổ tử cung và âm đạo khi khám
- Đau khi di động cổ tử cung và khi giao hợp
- Đau cả 2 bên và đau nhiều hơn ở một bên
- Đau bụng dưới và bên cạnh tử cung
- Khối sưng dính vào tử cung
- VS tăng, số lượng bạch cầu tăng.
- Cần xét nghiệm để phát hiện các bệnh lây nhiễm qua đường tình dục khác và phát hiện nguyên nhân bệnh nếu có.
IV. ĐIỀU TRỊ
- Nếu xác định được nguyên nhân thì điều trị nguyên nhân.
- Cần điều trị cho bạn tình, đặc biệt khi nghi ngờ nguyên nhân do lậu hoặc Chlamydia.
1. Phác đồ điều trị lậu
- Ceftriaxon 250mg, tiêm bắp liều duy nhất, hoặc
- Cefixim 200mg x 2 viên, uống liều duy nhất.
2. Phác đồ điều trị Chlamydia
- Doxycilin 100mg, uống 1 viên, 2 lần/ ngày, trong 14 ngày, hoặc
- Azithromycin 1g, uống 1 lần/ tuần, trong 2 tuần.
Chú ý: không dùng doxycilin cho phụ nữ có thai, đang cho con bú, thay thế bằng thuốc: Amoxicillin 500mg, uống 1 viên, 3 lần/ ngày, trong 14 ngày.
3. Phác đồ điều trị viêm nhiễm do vi khuẩn kị khí.
- Metronidazol 500mg, uống 1 viên, 2 lần ngày, trong 14 ngày.
Chú ý:
+ Không dùng metronidazol cho phụ nữ có thai ba tháng đầu mà thay thế bằng Amoxcillin 500mg, uống 1 viên, 3 lần ngày, trong 14 ngày.
+ Không uống rượu, bia trong thời gian điều trị cho tới sau khi hết thuốc 24 giờ.
V. THÔNG TIN TƯ VẤN
- Tuân thủ nghiêm ngặt phác đồ điều trị cho dù bệnh có giảm sau một vài ngày điều trị và đến khám đúng lịch hẹn, cần đến khám ngay nếu triệu chứng không thuyên giảm hoặc nặng hơn.
- Tư vấn các hậu quả của bệnh khi không điều trị đúng và đầy đủ, chú ý nguy cơ thai ngoài tử cung và vô sinh.
- Cán bộ y tế cần khuyến khích người bệnh thông báo cho bạn tình và điều trị bạn tình.
- Tình dục an toàn.
