Ung thư gan nguyên phát thường gặp ở các nước nhiệt đới. Ở Việt Nam, tính đến năm 2020, theo WHO, ung thư gan đứng hàng thứ nhất (14,5 %), tiếp theo là ung thư phổi (14.4 %) và ung thư dạ dày (9.8%).

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến ung thư gan như: viêm gan virus B,C; Xơ gan; Các chất gây hoại tử tế bào gan và xơ gan (Aflatoxin từ lạc – đỗ mốc; Chất độc màu da cam…), chế độ ăn nhiều mỡ, ít đạm, uống rượu nhiều…

Triệu chứng lâm sàng của ung thư gan nói chung nghèo nàn, khó chẩn đoán sớm nếu không có các phương tiện chẩn đoán hình ảnh hiện đại. Các triệu chứng có thể gặp là đau tức vùng gan, chán ăn – mệt mỏi, gầy sút cân nhanh, đôi khi gặp vàng da nhẹ do suy gan hoặc khối u làm tắc mật… Giai đoạn muộn có thể gặp cổ trướng, lách to, tuần hoàn bàng hệ, chân phù…

Siêu âm là phương pháp chẩn đoán hình ảnh đầu tay trong chẩn đoán Ung thư gan, cho biết kích thước – vị trí khối u, đánh giá xâm lấn tĩnh mạch cửa, tĩnh mạch trên gan. Để chẩn đoán xác định cần có chụp cắt lớp vi tính gan, xét nghiệm αFP, ngoài ra còn có các phương pháp chẩn đoán hình ảnh khác như cộng hưởng từ hạt nhân (MRI), chụp động mạch gan chọn lọc trong những trường hợp khối U ở vị trí khó tiếp cận.

Ngày 19 tháng 10 năm 2021, khoa Ngoại tổng hợp tiến hành phẫu thuật cắt gan cho bệnh nhân bị ung thư gan nguyên phát (HCC)

Bệnh nhân Nguyễn Xuân Q. Sinh năm 1953 (68 tuổi). Nam. Mã hồ sơ: 2110110052. Nghề nghiệp Hưu trí. Địa chỉ: Quan Hoa, Cầu Giấy, Hà Nội. Vào viện ngày 11/10/2021. Tiền sử viêm gan virus B hơn 30 năm không điều trị gì. Cách vào viện 01 tháng, xuất hiện mệt mỏi không thường xuyên, ăn ngủ kém, đi khám tại bệnh viện 19-8, phát hiện U gan (trái), chưa điều trị gì; đợt này mệt nhiều, vào viện.

Khám lúc vào: bệnh nhân tỉnh táo, tiếp xúc tốt, thể trạng trung bình (BMI = 23 kg/m2) da – niêm mạc không vàng, hạch ngoại vi không sưng – đau; bụng mềm, không có điểm đau khu trú thành bụng. Các xét nghiệm lúc vào: Nhóm máu B, Tổng phân tích máu: Hồng cầu 4.36 T/l; huyết sắc tố 14 g/dl; bạch cầu 5.03 G/l; Tiểu cầu 165 G/l; Sinh hóa máu: GOT/GPT: 169/138; Billirubin TP/TT 6.3/3.2 μmol/l, marker ung thư αFP 470 ng/ml; CA 19-9 15,1 U/ml, HBsAg miễn dịch tự động (+), HCV Ab miễn dịch tự động (-). Siêu âm ổ bụng: gan không to, nhu mô gan trái có khối giảm âm kích thước 26x34 mm, có viền giảm âm xung quanh. Bệnh nhân được chỉ định chụp cắt lớp vi tính gan 256 dãy có dựng hình đường mật: Gan không to, bờ đều, nhu mô hạ phân thùy IV có nốt giảm tỷ trọng kích thước 30x30 mm, ngấm thuốc thì động mạch.

U gan của BN trên phim CLVT

Chẩn đoán trước mổ của phẫu thuật viên: U gan hạ phân thùy IV. Dự kiến phẫu thuật: Cắt gan hạ phân thùy IV.

Mổ bụng theo đường dưới sườn. Kiểm tra: ổ bụng không có dịch, gan nhiễm mỡ nhẹ, hạ phân thùy IV B có khối U kích thước 3x4 cm, ranh giới rõ, bề mặt chia múi. Túi mật thành mỏng, dịch trong, không có sỏi, đường mật ngoài gan không giãn. Dạ dày – đại tràng không có khối bất thường. Các cơ quan khác không thấy tổn thương.

U gan được bộc lộ trong mổ

U gan sau mổ

Quyết định: Cắt khối U gan và một phần gan lành hạ phân thùy IV, cắt túi mật

Sau mổ: bệnh nhân tỉnh táo hoàn toàn, sốt nhẹ 02 ngày đầu (37 – 37,5 độ C), các ngày sau hết sốt, dẫn lưu không ra thêm. Bệnh nhân được xuất viện sau điều trị 10 ngày và hẹn tái khám trung tâm ung bướu – Bệnh viện 19-8.

Theo ThS. BS. Nguyễn Thành Luân – Phẫu thuật viên 1 cho biết: “Khối U nằm ở gần bề mặt của gan nên ranh giới tương đối rõ, xung quanh có nhiều mạch máu trên nền tổ chức gan bình thường, chưa phát triển vào đường mật tuy nhiên nhu mô gan thuộc loại khó cầm máu, phẫu thuật phải đảm bảo cắt bỏ toàn bộ khối U theo nguyên tắc nhất định (cắt gan không điển hình)”.

Phẫu thuật cắt gan nói chung trong điều trị U gan là phẫu thuật khó, đòi hỏi trình độ - kinh nghiệm của bác sỹ cũng như trang thiết bị hiện đại, ekip gây mê hồi sức được đào tạo cơ bản.

Bệnh viện 19-8 Bộ công an với gần 65 năm xây dựng, phát triển và trưởng thành – luôn là lá cờ đầu của y tế công an nhân dân, được trang bị nhiều thiết bị vật tư hiện đại cũng như đội ngũ y bác sỹ được đào tạo chuyên sâu, hiện đã làm chủ một số kỹ thuật khó của phẫu thuật gan nói chung.

_BS. Thành - khoa Ngoại tổng hợp_