I.ĐẠI CƯƠNG
1. Định nghĩa
Ngón tay cò súng, ngón tay lò xo hay ngón tay bật là tình trạng giới hạn cử động ngón tay. Khi cố gắng duỗi thẳng ngón tay thì gân gấp ngón sẽ bị kẹt và trước khi duỗi thẳng sẽ có cảm giác như nghe tiếng “bật”. Trong y học bệnh này được gọi là viêm hẹp bao gân gấp.
2.Nguyên nhân
Nguyên nhân thường không được biết đến. Người ta nhận thấy rằng có những yếu tố thuận lợi sau đây làm tăng tần xuất bệnh ngón tay bật:
- Nữ nhiều hơn nam.
- Bệnh xuất hiện nhiều ở tuổi từ 40 đến 60 tuổi.
- Có bệnh nội khoa như: Tiểu đường, viêm khớp dạng thấp.
- Người có hoạt động bàn tay nhiều như đánh máy, gõ vi tính...
II.ĐÁNH GIÁ BỆNH NHÂN
Ngón tay bật thường xuất hiện tự nhiên không do chấn thương, có thể xuất hiện sau một gian đoạn sử dụng bàn tay nhiều, triệu chứng bao gồm:
-Cảm giác đau khi cử động ngón tay.
-Có thể sưng nề nhẹ.
-Sờ có một chỗ u lồi lên ở mặt lòng bàn tay ngay chỗ khớp bàn ngón, ấn rất đau.
-Kẹt ngón tay khi duỗi, cảm giác nghe tiếng “bật” khi cố duỗi thẳng ngón tay.
-Ngón tay thường có khuynh hướng cứng hoặc kẹt sau một thời gian không vận động như mới ngủ dậy vào buổi sáng, sau một lúc vận động thì ngón tay mềm ra.
-Trong trường hợp nặng thì ngón tay không thể duỗi thẳng được ngay cả khi có sự trợ giúp.
III.CHẨN ĐOÁN
Chẩn đoán bệnh chủ yếu dựa vào các triệu chứng nói trên, không cần làm xét nghiệm x- quang.
IV.ĐIỀU TRỊ
1.Điều trị bảo tồn:
-Nghỉ ngơi: Nếu triệu chứng nhẹ thì nghỉ ngơi cũng đủ giải quyết vần đề, bác sĩ của bạn có thể đề nghị bạn đeo 1 nẹp để giữ ngón tay ở tư thế trung tính.
-Thuốc:
+Thuốc giảm đau : paracetamol 0,5g , 2-4v/ ngày
+Thuốc kháng viêm non-steroid:
- Diclofenac 50mg x 2v/ ngày
- Aceclofenac 100mg 1-2v/ ngày
- Piroxicam 20mg 1v / ngày
- Meloxicam 7,5mg , 1-2v / ngày
- Celecoxib 200mg, 1-2v / ngày
- Edotolac 200,400 mg 1-2 v / ngày
- Etoricoxib 60mg 1-2v/ ngày…
-Thuốc steroid: Bác sĩ của bạn có thể lựa chọn tiêm corticosteroid vào chỗ gân bị đau nhưng cần thận trọng, hoặc phối hợp thuốc bằng đường uống.
2. Điều trị phẫu thuật:
Khi điều trị bảo tồn thất bại, kẹt dính gân khó duổi ngón
-Mục đích của việc phẫu thuật mở rộng bao gân để gân có thể trượt qua nó dễ dàng. Phẫu thuật đơn giản bằng một đường mổ nhỏ ở lòng bàn tay hoặc bằng kim, bệnh nhân có thể về trong ngày mà không cần nằm lại bệnh viện.
-Sau mổ sử dụng kháng sinh đường uống đơn thuần hoặc phối hơp:
+Augmentin 1g 1v x 2 lần ngày
+Cefuroxim 500mg 1v x 2 lần ngày….
+Phối hợp với các thuốc nhóm quinolon như Levofloxacin, ciprofloxacin, Ofloxacin
3. Biến chứng sau phẫu thuật:
-Duỗi không hoàn toàn: Do mở bao gân chưa đủ rộng
-Ngón tay được mổ nắm không sát bàn tay do cắt quá nhiều bao giữ gân gấp
-Nhiễm trùng
V.THEO DỎI
1. Tiêu chuẩn nhập viện, phẫu thuật
Bệnh nhân có kẹt, dính gân
2. Theo dõi
-Hầu hết mọi người đều có thể vận động ngón tay ngay sau mổ.
-Thông thường là đau lòng bàn tay của bạn, nâng bàn tay lên cao qua khỏi tim sẽ giúp bạn giảm đau và sưng.
-Hồi phục hoàn toàn trong vòng vài tuần, nhưng cũng có trường hợp dài 6 tháng.
3. Tiêu chuẩn xuất viện
Xuất viện trong ngày.
